Inclusief tactiel grafisch ontwerp
In 2017 werd ik uitgenodigd om te spreken op de internationale conferentie ‘Tactile Reading’ in Stockholm, 5–7 april. Meer dan 50 experts van over de hele wereld presenteerden hun werk en studie op het gebied van braille en voelbare tekeningen.
In 2014 heb ik Braille Dots opgezet, een platform gericht op het onderzoeken en het initiëren van projecten, om het gebruik van braille en tactiel ontwerp te bevorderen. Braille is net zo ‘normaal’ en belangrijk voor taalontwikkeling van blinde kinderen als gedrukte tekst is voor ziende kinderen. Bovendien kunnen voelbare tekeningen worden gebruikt om de schriftelijke informatie te verrijken en ondersteunen. Als ontwerper en moeder van een blinde dochter ben ik kritisch over de enigszins klinische manier waarop braille en tactiele tekeningen al te vaak worden ‘geproduceerd’ in plaats van actief te worden meegenomen in een ontwerpproces.
We leven in een wereld van woorden en geluiden, geuren, kleuren, lijnen, patronen en texturen. Door een breed scala aan grafische technieken en materialen te onderzoeken en te testen, is het mogelijk om nieuwe, rijke multi-sensorische 2D- en 3D-vormen te ontwikkelen die toegankelijk, aantrekkelijk en stimulerend zijn voor iedereen. Kortom, maak ontwerpen die educatief zijn, leuk om te gebruiken en die tactiele vaardigheden, taalontwikkeling en sociale interactie kunnen stimuleren.
Het volgende is een overzicht van mijn presentatie over ‘Inclusive Tactile Design’ met voorbeelden van mijn eigen werk.
Wat is de waarde van design?
The only important thing about design is how it relates to people.
Victor Papenek was een voorstander van sociaal, moreel en ecologisch verantwoord ontwerpen en stelde daarmee onze wegwerpmaatschappij ter discussie. Hij geloofde dat design een innovatief en creatief proces is met het potentieel om samenlevingen te transformeren en het welzijn van mensen te verbeteren. Hij is een grote inspiratie voor mij geweest.
Ontwerp om in een echte behoefte te voorzien
Dit is een ‘functiecomplex’ met de zes evaluatiecriteria voor ontwerp, gebaseerd op het boek van Victor Papenek, ‘Design for the Real World’.
- Ontwerp om een verschil te maken, een echte behoefte te vervullen, of het nu gaat om het communiceren van een idee, het structureren van (complexe) informatie, het vertellen van een verhaal of het creëren van een product, enz.
- Vind de juiste balans tussen intellect en intuïtie.
- Iedereen kan bijdragen aan een ontwerp.
Wat is inclusief ontwerp?
Inclusief ontwerp houdt rekening met diversiteit met betrekking tot bekwaamheid, taal, cultuur, geslacht en leeftijd.
- Herken diversiteit en uniciteit
Massale oplossingen werken niet goed. Diversiteit ondersteund ontwerp wordt het best bereikt door flexibele aanpasbare systemen, zoals webdesign of op maat gemaakte productie; één maat past één. - Inclusieve processen en tools
Werk met multidisciplinaire ontwerpteams en maak ze zo divers mogelijk, ook met degenen voor wie de ontwerpen bedoeld zijn. Werk samen en deel ideeën, laat u niet beperken door ervaring en conventies. Betrek het publiek en test ontwerpoplossingen. - Gunstige brede impact
Breng een inclusieve cyclus op gang: ook anderen kunnen profiteren van inclusieve ontwerpoplossingen (tekstberichten, audioboeken, ondertitels, enz.).
Inclusive design means making something valuable, not just accessible, to as many people as we can. If you like, inclusive design is the means and accessibility is the end – it’s just that you get a lot more than just accessibility along the way.
Waarom inclusief ontwerp gebruiken?
- Inclusief ontwerp stelt iedereen in staat gelijk, zelfverzekerd en onafhankelijk deel te nemen aan alledaagse activiteiten.
- Vier de diversiteit van mensen, doorbreek barrières en uitsluiting. Hierdoor komen we vaak tot betere oplossingen waar iedereen baat bij heeft. Elise Roy (‘disability rights laywer’ die ook social design studeerde) is ervan overtuigd dat we allemaal baat hebben bij ‘design thinking’. Sms was oorspronkelijk bedoeld voor doven.
- Nu schermen veel worden gebruikt, is tactiele stimulatie belangrijker dan ooit voor alle jonge kinderen.
- Spreekt een groter ‘publiek’ aan: profiteer sociaal en cognitief, moedig inclusie, interactie en bewustzijn aan.
- Door inclusieve ontwerpen te maken voor een groter publiek en in meer talen, zou het mogelijk moeten zijn om met meer partners te werken, goede budgetten te genereren en meer projecten te financieren.
- Gescheiden ontwerpoplossingen zijn sociaal of economisch niet duurzaam.
Het ontwerpproces
Er is een unieke relatie tussen vorm en inhoud. Concepten van functionalisme, esthetiek en ethiek worden gecombineerd in een poging om de juiste balans te vinden.
The potters clay forms the vessel. It is the space within that serves.
- Stel de juiste vragen
Definieer het probleem door de juiste vragen te stellen. Als je dit niet doet, heb je geen duidelijk idee van wat er ontworpen moet worden of hoe je dit gaat doen: wie-wat-waarom-waar-wanneer-hoe? - Multidisciplinaire samenwerkingen kunnen de kwaliteit van ontwerpen verhogen
Gebruik brainstormsessies. De inhoud en context moeten je in de goede richting leiden. - Denk tactiel – ontwerp vanaf het begin tactiel
Veel oplossingen zijn te visueel. Aanpassing van bestaande visuele ontwerpen is een compromis. Zoek naar verschillende manieren om tactiel te ontwerpen. - Onderzoek, experimenteer en maak prototypes
Ga door met testen tijdens de verschillende ontwerpfasen. Wijzig en ontwikkel. - Vindingrijkheid, duurzaamheid, betaalbaarheid
Een goed ontwerp, goede productiemethoden en goede materialen zijn niet goedkoop, maar hoeven ook niet duur te zijn – wees inventief en creatief met oplossingen, werk binnen realistische beperkingen.
Gebruikers testen tijdens het ontwerpproces
Ontwerpen met braille en tactiele afbeeldingen
Vooral braille wordt vaak ‘geproduceerd’ op een nogal klinische, steriele manier (alsof het een soort boete is) in plaats van actief in het ontwerpproces te worden opgenomen.
Hoogwaardig geïntegreerd ontwerp
- Stel hoge ontwerpnormen en benader iedereen op gelijke voet
Verlaat het idee dat braille ouderwets is, of een soort ‘vreemde code’. Stimuleer meer betrokkenheid bij het ontwerpen met braille. Beschouw braille en tactiele afbeeldingen als ‘normaal’ en belangrijk net zoals visuele communicatie. - Ontwikkel nieuwe mogelijkheden door grafische technieken te combineren
Ontdek de mogelijkheden van commerciële brailleprinters en embossers, degelpers, offset, digitaal printen, zeefdruk met braille-inkten en textielinkten, thermografisch printen, harscombinaties, vernissen, 2,5D printen, plotters, 3D printen, laser, snijmallen, verschillende soorten droogstempels, enz. Probeer technieken en materialen te combineren om ontwerpen te maken die op een visuele en tactiele manier communiceren. - Integratie van multisensorische vormen
We hebben een lange weg afgelegd sinds Johannes Gutenberg, De Gutenberg-bijbel 1454/55 drukte; het eerste grote boek dat in Europa werd gedrukt met in massa geproduceerde losse metalen letters.
Samenwerken: multidisciplinaire teams kunnen samenwerken om onze wereld van woorden, kleuren, patronen, lijnen, texturen, objecten, geluid, fotografie, film, animatie, geavanceerde digitale interfaces … te vertalen naar rijke multisensorische vormen voor iedereen.
Ontwerpen met braille
Unieke kenmerken van braille en tactiele afbeeldingen
- Herken de unieke kenmerken van braille
Onderzoek de tactiele vereisten die nodig zijn zodat braille leesbaar is: puntgrootte en -hoogte, spatiëring van tekens, woorden en regelafstand. Gebruik richtlijnen voor vreemde talen (bijvoorbeeld U.E.B. verschilt van graad 1 braille die in het Nederlands wordt gebruikt). - Vereisten voor voelbare illustraties of afbeeldingen
Gebruik goed gedocumenteerd onderzoek als informatiebron. Omarm verschillen in aanpak. Ga zelf op onderzoek uit, maak schetsen en modellen en vergeet vooral niet de eindgebruikerstesten. - Onderzoeksmateriaal
Onderzoek een breed scala aan materialen met behulp van verschillende grafische technieken, verzamel testmonsters en archiveer deze. Dit levert waardevolle informatie op voor jezelf en anderen over de eigenschappen van materialen en hoe ze kunnen worden gebruikt. Papier, textiel, plastic, metalen, keramiek, etc. - Onderzoek grafische technieken
Niet alleen de materialen, maar ook de technieken die worden gebruikt om braille en tactiele afbeeldingen te produceren, kunnen een enorm effect hebben op de kwaliteit en leesbaarheid. - Pas uw ontwerpen en illustraties aan om de beste resultaten te krijgen
Een tekening gemaakt voor zwelpapier zal bijvoorbeeld niet op dezelfde manier werken voor zeefdruk of voor preegdruk. Door te testen, kun je nagaan hoeveel je mogelijk moet compenseren voor een bepaalde techniek. Zeefdruk braille is vaak wat klein omdat de inkt krimpt; hier kun je bij het maken van een tekening rekening mee houden. Andere materialen absorberen de stippen waardoor ze niet hoog genoeg zijn. Sommige materialen en technieken produceren zeer ruwe braille of afbeeldingen die daardoor niet prettig of gemakkelijk te lezen zijn. - Voorbeeld: test papier voor het drukken van braille
Ik vroeg een groep braillelezers om een hele reeks papiersoorten te testen, voor zowel het printen als het reliëfdrukken van braille. Een van de meest opvallende opmerkingen was ‘het is ruw glad’, een tegenstrijdigheid maar perfect geformuleerd. Het papier was prachtig glad, maar dit had geen vloeiend effect bij het lezen van de braille; waardevolle informatie voor de ontwerper. - Gemiste kansen
Ik documenteer al enkele jaren het gebruik van braille in combinatie met print (niet-educatief gebruik) en ben de meest hilarische blunders tegengekomen. Het is alsof braille als bijzaak is toegevoegd, als versiering is gebruikt of gewoon verkeerd is. Ik heb voorbeelden van braille die is vergroot (voor gigantische vingers), verkleind, uitgerekt, gecondenseerd, afgeplat (ongeschikte druktechniek of bindmethode), ongemakkelijk om aan te raken, zonder interpunctie, zelfs ondersteboven!
Onderzoek
Multisensorische benadering van ontwerp
Ontwerpen zullen toegankelijker, aantrekkelijker en prikkelender zijn wanneer meer ‘kanalen’ worden gecombineerd om informatie over te brengen: aanraking, zicht, gehoor, smaak en geur.
- Verhoogde zintuigen
Maak gebruik van verbeterde zintuigen, zoals gevorderde tactiele vaardigheden of sterke auditieve vaardigheden en geheugen. Identificeer aspecten die over het hoofd zouden kunnen worden gezien en gebruik deze om rijkere ontwerpen te maken. - Wees inventief
Wat is de relatie tussen hoe iets eruitziet of aanvoelt en hoe het klinkt of ruikt? Maak slim gebruik van een breed scala aan materialen, vormen en technieken om multisensorische aanwijzingen te bieden die nodig zijn om een concept te begrijpen, een verhaal te ondersteunen of een ervaring te verbeteren.
Jonge leerlingen actief betrekken
Inclusief ontwerp voor kinderstickers
- Inclusief ontwerp
Braille en grote letters integreren met felgekleurde reliëfafbeeldingen. De stickers, hoe triviaal ze ook lijken, zijn een goed voorbeeld van hoe het mogelijk is om iets goeds te ontwerpen voor zowel ziende als slechtziende kinderen. - Voelbare stickers met braille
Ze zijn leerzaam en leuk om te gebruiken door alle kinderen op school of thuis, en moedigen tactiele verkenning, taalvaardigheid en sociale interactie aan. - Ontwikkeling, prototypes, testen met kinderen en evaluatie
Eerste tekeningen testen en deze tekeningen aanpassen aan een specifieke druktechniek door middel van extra diepe gravure. Balans tussen lijnen en gevulde vormen. Afstand en positie van braille (lichte vergroting om puntreductie mogelijk te maken). Vakmanschap vereist om een embossing van 0,8 mm of hoger te bereiken.
Voorbij de punten en lijnen …
Typografie als communicatiemiddel is voortdurend in ontwikkeling. Ontwerpers zijn altijd op zoek naar nieuwe en interessante manieren om informatie over te brengen, of een idee of emotie uit te drukken door middel van typografie.
Hoe kunnen we meer dimensies toevoegen aan ontwerpen met braille en tactiele grafische elementen?
- Emotie uiten door gebruik van een bepaald lettertype
Kunnen we dit doen met braille? Kunnen we meer lagen van betekenis of uitdrukking toevoegen aan braillepunten? - Visuele ritmes in taal creëren met typografie
Is het mogelijk om met braille zinvolle tactiele ritmes te creëren? - Typografie integreren met illustraties, fotografie en film om een bepaalde boodschap over te brengen
Kunnen we dit doen met braille en tactiele afbeeldingen? Hoe kunnen we technologie gebruiken om braille en tactiele afbeeldingen te integreren met 3D-vormen en geluid?
